HomePrezentacijeLiteraturaKalkulatori
 
 

Elementi ishrane bilja

(hranjive tvari, simptomi deficita, gnojiva, gnojidba i popravke tla)

 

Opći simptomi deficita biogenih elemenata

 

Dušik (N)

Reducirani rast vrha biljke i korijena; rast uspravan i vretenast; listovi blijedo-žuto-zeleni u ranijim stadijima, a kasnije postaju žući i čak narančasti ili crveni; nedostatak vidljiv prvo na donjim listovima, a kloroza se širi od vrha prema bazi lista.

Fosfor (P)

Reducirani rast vrha biljke i korijena; rast uspravan i vretenast; listovi plavo-zeleni u ranijim stadijima, a ponekad tamnije zelene boje nego listovi koji imaju dovoljno fosfora; u kasnijim stadijima listovi postaju grimizni, a ponekad rubovi posmeđe; prerano dolazi do opadanja listova počevši od starijih.

Kalij (K)

Vršak lista posmeđi; pojavljuju se rubne ožegotine lista; kod nekih biljnih vrsta razvijaju se smeđe ili svijetle pjege na listu koje su obično brojnije uz rubove lista; nedostatak je vidljiv prvo na donjim listovima.

Kalcij (K Ca)

Simptomi se uglavnom pojavljuju na mlađim listovima uz vegetacijski vrh rasta; mlađi listovi su izobličeni s vrhom svinutim unazad i rubovima smotanim prema naličju ili licu lista; rubovi lista mogu biti nepravilni sa smeđim ožegotinama ili pjegama.

Magnezij (Mg)

U mlađim stadijima razvoja na listu se pojavljuje međužilna kloroza s klorotičnim područjima koja su međusobno razdvojena zelenim staničjem što čini efekt kugličaste prugavosti; simptomi su prvo vidljivi na donjim listovima.

Sumpor (S)

Mlađi listovi su blijedo-žuto-zelene boje, slično nedostatku dušika; rast izdanka je nešto reduciran.

Cink (Zn)

Međužilna kloroza praćena venjenjem klorotičnog područja; patuljasti rast i skraćenje internodija.

Mangan(Mn)

Svijetlozeleni do žuti listovi s izrazito zelenim žilama; u nekim slučajevima javljaju se smeđe pjege na listovima koje zatim nestaju; obično su simptomi vidljivi prvo na mlađim listovima.

Bor (B)

Snažan utjecaj na točke rasta; stabljike i listovi mogu biti znatno izobličeni; smanjena oplodnja; gornji listovi su često žućkasto-crvenkasti i mogu biti oprženi ili skovrčani.

Bakar(Cu)

Mlađi listovi poprimaju blijedozelenu boju sa slabom rubnom klorozom.

Željezo (Fe)

 Međužilna kloroza mlađih listova.

Molibden (Mo)

Listovi postaju klorotični sa smotanim ili kupasto izbočenim rubovima; nedostatak molibdena često u biljkama rezultira i nedostatkom dušika.

Klor (Cl)

Nedostatak klora u uvjetima poljskog uzgoja nije uočen.

 

Napomena: Simptomi nedostatka mogu se kod pojedinih biljnih vrsta znatno razlikovati od navedenih. Stoga su navedeni simptomi opći i ukazuju na osnovne, odnosno najčešće simptome nedostatka.

 

 

Ključ za determinaciju nedostatka hraniva

 

1. Simptomi na starijem lišću

2. Simptomi na mlađem lišću

 

1.1. Simptomi uglavnom rasprostranjeni po cijeloj biljci, donji listovi se suše i odumiru:

Biljke svijetlozelene, donji listovi žuti, suše se do smeđe boje, stabljike postaju kraće i tanke - N

Biljke tamnozelene, često vidljiva crvena ili ljubičasta boja, donji listovi žuti, suše se do tamnozelene boje, stabljike postaju kraće ili tanje - P

1.2. Simptomi uglavnom lokalizirani, donji listovi se ne suše, ali su šareni ili klorotični, rubovi lista ispupčeno kupasti ili naborano zavrnuti

Listovi prošarani ili klorotični, ponekad pocrvene, nekrotične pjege, stabljike tanke - Mg

Listovi prošarani promjenom boje ili klorotični, male nekrotične pjege između lisnih žila ili blizu vrška i rubova lista, stabljike tanke - K

Veće nekrotične pjege ravnomjerno rasprostranjene po listu, ponekad zahvaćaju i žile, listovi tanki, stabljike kratke - Zn

Rub lišća se uvija uz pojavu rozetavosti, lišće suženo, posebice u donjem dijelu, česta pojava kauliflorije (cvjetovi bez cvjetnih stapki) - Mo

 

2.1. Vršni pupovi odumiru, izobličenost i nekroza mlađih listova

Mlađi listovi svinuti, a zatim venu od vrha i rubova - Ca

Mlađi listovi svijetlozeleni u svom donjem dijelu (osnovica), venu počevši od osnovice, listovi usukano svinuti - B

2.2. Vršni pupovi ne odumiru, ali su klorotični ili klonuti, bez nekrotičnih pjega

Mlađi listovi klonuti i mlohavi, bez kloroze, vršak stabljike slab - Cu

2.2.a. Mlađi listovi klorotični i nisu klonuti

Male nekrotične pjege, žile ostaju zelene - Mn

2.2.b. Bez nekrotičnih pjega

Žile zelene - Fe

Žile klorotične - S

Napomena: Opisani su osnovni i najčešći simptomi nedostatka elemenata ishrane, ali se oni često mogu znatno razlikovati od gore opisanih (ovisno od biljne vrste, sorte i agroekoloških uvjeta).

Zavod za kemiju, biologiju i fiziku tla Poljoprivrednog fakulteta iz Osijeka obavlja folijarnu analizu, analizu tla i druge analize na temelju kojih daje preporuke za gnojidbu i provođenje potrebnih agrotehničkih mjera za rješavanje poremećaja ishrane bilja u ratarstvu, povrtlarstvu i vinogradarstvu (Cjenik analiza).

Normalna koncentracija biogenih elemenata po fenofazama pšenice (na suhu tvar)

Dušik (N)

Fosfor (P)

Kalij (K)

Sumpor (S)

Magnezij (Mg)

Kalcij (Ca)

Cijela biljka:

Cijela biljka:

Cijela biljka:

Cijela biljka:

Cijela biljka:

Cijela biljka:

S3

4.00-5.00%

S3-S5

0.40-0.70%

S3-S4

3.20-4.00%

S3

0.22-0.55%

S3-S10

0.15-0.50%

S3-S10

0.20-0.50%

S4-S6

3.50-4.50%

S6-S10

0.20-0.40%

S5-S8

2.00-3.50%

S4-S6

0.19-0.55%

Zastavičar:

Zastavičar:

S7-S8

3.00-4.00%

Zastavičar:

S9-S10 1.80-3.00%

S7-S8 0.17-0.55%

S10

0.20-0.60%

S10

0.30-0.50%

S9-S10

2.50-3.50%

S10 0.30-0.50%

Zastavičar:

S9-S10

0.15-0.40%

 

 

Zastavičar:

 

S10

2.00-3.00%

Zastavičar:

 

 

S10

3.50-4.50%

 

 

S10

0.19-0.55%

 

 

S = stadij (fenofaza)

Mikroelementi:

Mangan (Mn) 35-475 ppm

Željezo (Fe) 25-100 ppm

Bor (B) 3-20 ppm

Bakar (Cu) 5-25 ppm

Cink (Zn) 15-70 ppm

Aluminij (Al) 0-200 ppm

 

Fenofaze pšenice